Van ziekte op weg naar werk
Het onderzoek is uitgevoerd door bureau MARE in opdracht van het Ministerie SZW. Het onderzoek diende inzicht te verschaffen in hoe burgers het sociale zekerheidsstelsel ervaren en waar de knelpunten zitten. Het onderzoek richt zich daarbij specifiek op burgers die wegens (langdurige) ziekte een uitkering (hebben) ontvangen en weer aan het werk willen/ moeten dan wel weer aan het werk zijn. Er zijn twintig individuele interviews afgenomen met burgers die gebruik maakten van een WIA-, Participatiewet- of Ziektewetuitkering of geen uitkering.
Samenvatting van de conclusies
Situaties waardoor gebruik wordt gemaakt van de verschillende regelingen zijn zeer divers; iedereen heeft zijn/ haar eigen (unieke) verhaal en eigen contextuele factoren die van sterkte invloed zijn op de beleving van het sociale zekerheidsstelsel. Dat er altijd een financiële zekerheid/ vangnet is, in de vorm van een regeling vanuit ‘de overheid’, alsook dat dit een recht is voor elke Nederlander, biedt (enige) financiële zekerheid en houvast. De complexiteit van de regelingen en de situatie (regelingen, uitvoering, gebrek aan begeleiding/ ondersteuning, mentale en fysieke situatie/ ziek-zijn) zorgt echter voor onzekerheid en zorgen; behoeften bij ziekte/ arbeidsbeperking en verplichtingen die voortkomen uit de regelingen passen niet bij elkaar. Grip krijgen op de persoonlijke situatie, op de verschillende regelingen, instanties en de uitvoering, maar ook het in kaart brengen van de impact (op verschillende vlakken) is daardoor lastig. Voor de één ontstaat hierdoor een situatie waar met tijd én ondersteuning ‘terug naar werken’ weer een optie wordt, terwijl bij een ander problemen zich opstapelen en ‘overleven’ en werken aan herstel eerst aan de orde zijn (en van ‘terug naar werk’ (nog) geen sprake is). Knelpunten ten aanzien van het sociale zekerheidsstelsel worden ervaren. Vereenvoudiging van het sociale zekerheidsstelsel bij (langdurige) ziekte (en de regelingen daarbinnen) en vooral meer ondersteuning en/of begeleiding (waardoor persoonlijker en ‘menselijker’) wordt daarom omarmd.